Уншиж сурч байхдаа энэ үлгэрийг уншдаг биз дээ. Тэр үед энэ үлгэрээс юу ойлгов гэхэд эвтэй байвал алим олж идэх юм байна гэж хэлээд ангиар нэг инээдэм болгож байсан дурсамж үлдэждээ. Хожим нь энэ үлгэрийг уншаад том болсон юмуу үзэл бодолтой ч болсон юм болуу энэ үлгэрийн туулайг л нэлээд ашигч хонжооч амитан юм байна даа гэж бодох болсон.
Хари оронд өөрөөсөө зардал гаргахгүйгээр аялах боломж олдож түүнийхээ хувь хишигт үнэхээр их баярлан хөөрч үгээр илэрхийлэх шаардлага гархад энэ үлгэрийн туулай санаанд хамгийн түрүүнд орж тумбашийн туулай шиг завшиж явна гэхэд хамт аялаж байсан хүмүүс маань ямар сонин жишээ вэ яагаад тумбашийн туулай гэж гайхаж билээ. Тэгэхд нь алимний модонд заан сармагчин тагтаа нар бол заавал цамхаг болж зогсохгүйгээр хүрх боломжтой амьтад харин туулай бол мөрөөдөөд ч хүрч чадхааргүй оргил байсан шүү дээ. Түүн шиг би энэ аялалийг мөрөөдөөд ч олж авч чадахгүй надад зүүдлээчгүй хувь хишиг юм гэхэд. Миний яриаг тэд маш их гайхан эвтэй 4 амьтнийг их сонин ойлгож ээ гэж билээ.
Үлгэрийг дахин сануулхад нэг иймэрүү
Эрт урьд цагт Энэтхэгийн орны сайхан ой модонд тагтаа шувуу, туулай, сармагчин, заан дөрөв олон жил хамт амьдарч байжээ.
-Бид дөрөв эвтэй сайхан суухаас гадна, бидний хэн нэг нь ах болбол дүү нар нь ахыгаа хүндлэн өргөж тааллаар нь явъя гэж хэлэлцээд хэн нь ах болохыг бие биеэсээ асууж гэнэ.
Тэнд нэг том мод ургаж байжээ. Заан тэр модыг зааж:
-Намайг тугал байхад энэ мод надтай чацуухан байсан. Би шөргөөдөг байв гэжээ.
Үүнд бич хэлэв:
-Намайг жаахан байхад энэ модон миний тоглож дүүлэх мөчиргүй, надтай адилхан байсан тул сүүдэр нь намайг арай чамай халхалдаг байсан гэв.
Туулай хэлэв:
-Намайг бага байхад энэ мод сая үндэслэж байсан тул би үндэснээс нь малтаж иддэг байв гэжээ.
Гэтэл тагтаа хэлжээ:
-Би энэ модны чинь үрийг зууж ирээд энд унагачихсан юм. Тэгээд энэ мод ургасан билээ гэв.
Ийм болохоор хамгийн ах нь тагтаа, дүү нь туулай, туулайн дүү сармагчин, отгон дүү нь заан болж таарчээ. Дүү нь ахыгаа хүндлэхээр хэлэлцсэн тулд заан сармагчныг хүндэлж нуруун дээрээ гаргав. Сармагчин нь туулайг ахаа гэж мөрөн дээрээ суулгав. Туулай нь тагтааг ахаа гэж дээрээ гаргавал тэр нь өнөөх том модны үр жимсэнд хүрч авч дүү нартаа түгээн өгч ивээдэг болжээ. Тийнхүү энэ дөрвөн амьтан хүндлэх ба тэтгэх ёс төгс болж эвтэй найртай байснаар жаргалтай болов гэнэ.
Та энэ үлгэрийг юу гэж боддог вэ ?
Одоо би энэ үлгэрийг өөрийнхээрээ дахин бичлээ үүний дараа та юу гэж бодох бол?
Эрт урьд цагт Энэтхэгийн оронд хөгшин алимний модон доор үүрээ засан амьдрах туулай байдаг байж. Энэ хөгшин модноос үржин ургасан алимний мод ой болон тогтож тэдгээр моддоос ургах алимаар туулай болон бусад ан амьтад амь зуудаг байж гэнэ. Нэгэн өдөр догшин заан ирж алимний моддийг үндсээр нь булга цохин унгааж шүүслэг алимаар нь хооллох болж. Ойн ан амьтад дүрвэн зугтаж цөөрсөөр хөгшин модний доор амьдрах туулай, зааны дайрч унагасн модонд үүрээ зассан тагтааны дэгдээхэй унасан модонд дарагдан сүүлээ хугласан сармагчин 3 л тэр нутагтаа үлдэж гэнэ. Заан моддыг мөргөж унагаасаар тэр ойч үгүй болж гагц хөгшин мод л үлдэж гэнэ. Заан тэр хөгшин модийг хичнээн мөргөвч өндөрт ургах алим нь унахгүйн дээр үндэс нь ч үл өндийн хана хэрэм мэт тэр газраа сүндрэлсээр байв. Өлсхийн эрхэнд заан модийг мөргөсөөр мөргөсөөр байгаад ямарч хүч тэнхээгүй болов. Заанийг сулид хийн унахад хөгшин модний доороос туулай гарч ирэн чиний зогсох өдөр ийн ирэх шив. Энэ газар ямар үзэсгэлэн төгөлдөр үр жимсээр баялаг газар байлаа даа. Одоо хөгшин модноос бусад нь үгүй болж харин чи өлбөрч үхэх үүдээ өөрөө нээх шив. Чиний гайгаар энд байх ан амьтдийн хүч тэнхээтэй нь нутаг сэлгэж , өвдөж гэмтсэн нь үхэх өдрөө хүлээн янцаглаж байна. Юу хийснээ хэрхэн явснаа эргэн хар хэмээн уурсхад. Заан өнгөрснийг буцаах аргагүй тул үсчээд яахав хэмээн омгорхож туулайг тургиж хаяв. Туулай үлээх салхинд хийсэн өнхөрөвч иргэн ирээд эндээ үхэхээ чи хүлээж болно. Гэхдээ үхэхгүй байх ч арга бийг умартав хэмээгээд дэгдэн одов.
Туулай дэгдэн одож сармагчин тагтааний дэгдэйхэйг олж ирэн сульдан унасан зааны дэргэд цуглав.
Сармагчин “ Муу гамшиг чи ингээд үхэх цаг чинь болж. Энэ чиний тарьсан үрээс хоош хохчин гэж уурлахад. Харин тагтааний дэгдээхэй би өлсөөд байна гэж чанга хашгаран уйлсаар байлаа.
Туулай дэгдээхэйг аргадаад бид заанийг болиулж чадаагүй ялтай, заан эвдлэн сүүтгэсэн ялтай учраас өнөөдөр бид өлбөрөн үхэх цагаа хүлээхээс өөр гарцгүй болж. Гэвч нэг арга байна. Хэрвээ бидний нэг нь л энэ хөгшин модний мөчирт хүрж алим жисийг буулгаж чадах бол амьдрах арга ч байна гэв. Тагтааний дэгдээхэй би нисч чадахгүй болхоор боломжгүй юм байна гээд уйллаа. Сармагчин энэ муу заан миний сүүлийг хуглаагүй бол модонд авьрах амархан л байлаа гэв. Харин заан уучлаарай энэ модийг би булга татаж чадахгүй болхоор одоо ингээд дууслаа гэв. Туулай бид дөрөв эвлэрхээс гадна, бидний хэн нэг нь ах болбол дүү нар нь ахыгаа хүндлэн өргөж тааллаар нь ябал арга бий гэв. Омголон заан надаас та нар биеэр бага би та нарын ах гэв. Харин сармагчин би чамаас урьд энд амьдарч байсан нь гэв. Тагтаан зулзаг юу ч эс дугаран маш чангаар уйлав. Туулай тагтаан чихэнд үг шивнээд эргэн харж үгээр уралцах заан сармагчин хоёрт хандан
За тэгвэл хэн нь ах болохыг бие биеэсээ асууе гэв.
Заан модыг зааж:Намайг тугал байхад энэ мод надтай чацуухан байсан. Би шөргөөдөг байв гэжээ.
Үүнд бич хэлэв Намайг жаахан байхад энэ модон миний тоглож дүүлэх мөчиргүй, надтай адилхан байсан тул сүүдэр нь намайг арай чамай халхалдаг байсан гэв.
Туулай хэлэв намайг бага байхад энэ мод сая үндэслэж байсан тул би үндэснээс нь малтаж иддэг байв гэжээ. Гэтэл тагтаа хэлжээ би энэ модны чинь үрийг зууж байгаад энд унагачихсан юм. Тэгээд энэ мод ургасан билээ гэв.
Ийм болохоор хамгийн ах нь тагтаа, дүү нь туулай, туулайн дүү сармагчин, отгон дүү нь заан болж таарчээ. Дүү нь ахыгаа хүндлэхээр хэлэлцсэн тулд заан сармагчныг хүндэлж нуруун дээрээ гаргав. Сармагчин нь туулайг ахаа гэж мөрөн дээрээ суулгав. Туулай нь тагтааг ахаа гэж дээрээ гаргавал ийн хөгшин модны үр жимсэнд хүрч авч дүү нартаа түгээн өгч өл залгажээ. Туулай бид өнөөдөр өл залгавч маргаашийг сэтгэх учиртай идсэн алимнийхаа үрийг эндээ тарьж ургуулвал энд төд удалгүй алимний төгөл маань төлжин ургаж идэх хоолний зовлон үгүй болно гэв. Бүгд туулайн үгийг дагаж алим жимсний үрээ тарьж асран тойголж эргэн их ойгоо сэргээж дүрвэн одсон ан амьтад ч эргэн цуглажээ. Сармагчингийн сүүл эдгэсэнч, тагтаа нисэж сурсан ч, заан тэнхээжин өндийсөн ч, энэ л явдлаас суралцаж энэ дөрвөн амьтан хүндлэх ба тэтгэх ёс төгс болж эвтэй найртай байснаар жаргалтай болов гэнэ. Хаяа хаяахан заан би жинхнээсээ насаа хэлсэн бол ах нь байж чадах байсан бол уу гэж боддог л юм. Харин туулай түүний түрэмгий зангаар хамгийн түрүүнд дугарах авир дээр дөрөөлж ямар нэгэн арга сийлж чадах байсан байх даа гэж бодон нэг л хариунд хүрдэг ажээ.
Гэж найруулан баяжуулав.
-Бид дөрөв эвтэй сайхан суухаас гадна, бидний хэн нэг нь ах болбол дүү нар нь ахыгаа хүндлэн өргөж тааллаар нь явъя гэж хэлэлцээд хэн нь ах болохыг бие биеэсээ асууж гэнэ.
Тэнд нэг том мод ургаж байжээ. Заан тэр модыг зааж:
-Намайг тугал байхад энэ мод надтай чацуухан байсан. Би шөргөөдөг байв гэжээ.
Үүнд бич хэлэв:
-Намайг жаахан байхад энэ модон миний тоглож дүүлэх мөчиргүй, надтай адилхан байсан тул сүүдэр нь намайг арай чамай халхалдаг байсан гэв.
Туулай хэлэв:
-Намайг бага байхад энэ мод сая үндэслэж байсан тул би үндэснээс нь малтаж иддэг байв гэжээ.
Гэтэл тагтаа хэлжээ:
-Би энэ модны чинь үрийг зууж ирээд энд унагачихсан юм. Тэгээд энэ мод ургасан билээ гэв.
Ийм болохоор хамгийн ах нь тагтаа, дүү нь туулай, туулайн дүү сармагчин, отгон дүү нь заан болж таарчээ. Дүү нь ахыгаа хүндлэхээр хэлэлцсэн тулд заан сармагчныг хүндэлж нуруун дээрээ гаргав. Сармагчин нь туулайг ахаа гэж мөрөн дээрээ суулгав. Туулай нь тагтааг ахаа гэж дээрээ гаргавал тэр нь өнөөх том модны үр жимсэнд хүрч авч дүү нартаа түгээн өгч ивээдэг болжээ. Тийнхүү энэ дөрвөн амьтан хүндлэх ба тэтгэх ёс төгс болж эвтэй найртай байснаар жаргалтай болов гэнэ.
Та энэ үлгэрийг юу гэж боддог вэ ?
Одоо би энэ үлгэрийг өөрийнхээрээ дахин бичлээ үүний дараа та юу гэж бодох бол?
Эрт урьд цагт Энэтхэгийн оронд хөгшин алимний модон доор үүрээ засан амьдрах туулай байдаг байж. Энэ хөгшин модноос үржин ургасан алимний мод ой болон тогтож тэдгээр моддоос ургах алимаар туулай болон бусад ан амьтад амь зуудаг байж гэнэ. Нэгэн өдөр догшин заан ирж алимний моддийг үндсээр нь булга цохин унгааж шүүслэг алимаар нь хооллох болж. Ойн ан амьтад дүрвэн зугтаж цөөрсөөр хөгшин модний доор амьдрах туулай, зааны дайрч унагасн модонд үүрээ зассан тагтааны дэгдээхэй унасан модонд дарагдан сүүлээ хугласан сармагчин 3 л тэр нутагтаа үлдэж гэнэ. Заан моддыг мөргөж унагаасаар тэр ойч үгүй болж гагц хөгшин мод л үлдэж гэнэ. Заан тэр хөгшин модийг хичнээн мөргөвч өндөрт ургах алим нь унахгүйн дээр үндэс нь ч үл өндийн хана хэрэм мэт тэр газраа сүндрэлсээр байв. Өлсхийн эрхэнд заан модийг мөргөсөөр мөргөсөөр байгаад ямарч хүч тэнхээгүй болов. Заанийг сулид хийн унахад хөгшин модний доороос туулай гарч ирэн чиний зогсох өдөр ийн ирэх шив. Энэ газар ямар үзэсгэлэн төгөлдөр үр жимсээр баялаг газар байлаа даа. Одоо хөгшин модноос бусад нь үгүй болж харин чи өлбөрч үхэх үүдээ өөрөө нээх шив. Чиний гайгаар энд байх ан амьтдийн хүч тэнхээтэй нь нутаг сэлгэж , өвдөж гэмтсэн нь үхэх өдрөө хүлээн янцаглаж байна. Юу хийснээ хэрхэн явснаа эргэн хар хэмээн уурсхад. Заан өнгөрснийг буцаах аргагүй тул үсчээд яахав хэмээн омгорхож туулайг тургиж хаяв. Туулай үлээх салхинд хийсэн өнхөрөвч иргэн ирээд эндээ үхэхээ чи хүлээж болно. Гэхдээ үхэхгүй байх ч арга бийг умартав хэмээгээд дэгдэн одов.
Туулай дэгдэн одож сармагчин тагтааний дэгдэйхэйг олж ирэн сульдан унасан зааны дэргэд цуглав.
Сармагчин “ Муу гамшиг чи ингээд үхэх цаг чинь болж. Энэ чиний тарьсан үрээс хоош хохчин гэж уурлахад. Харин тагтааний дэгдээхэй би өлсөөд байна гэж чанга хашгаран уйлсаар байлаа.
Туулай дэгдээхэйг аргадаад бид заанийг болиулж чадаагүй ялтай, заан эвдлэн сүүтгэсэн ялтай учраас өнөөдөр бид өлбөрөн үхэх цагаа хүлээхээс өөр гарцгүй болж. Гэвч нэг арга байна. Хэрвээ бидний нэг нь л энэ хөгшин модний мөчирт хүрж алим жисийг буулгаж чадах бол амьдрах арга ч байна гэв. Тагтааний дэгдээхэй би нисч чадахгүй болхоор боломжгүй юм байна гээд уйллаа. Сармагчин энэ муу заан миний сүүлийг хуглаагүй бол модонд авьрах амархан л байлаа гэв. Харин заан уучлаарай энэ модийг би булга татаж чадахгүй болхоор одоо ингээд дууслаа гэв. Туулай бид дөрөв эвлэрхээс гадна, бидний хэн нэг нь ах болбол дүү нар нь ахыгаа хүндлэн өргөж тааллаар нь ябал арга бий гэв. Омголон заан надаас та нар биеэр бага би та нарын ах гэв. Харин сармагчин би чамаас урьд энд амьдарч байсан нь гэв. Тагтаан зулзаг юу ч эс дугаран маш чангаар уйлав. Туулай тагтаан чихэнд үг шивнээд эргэн харж үгээр уралцах заан сармагчин хоёрт хандан
За тэгвэл хэн нь ах болохыг бие биеэсээ асууе гэв.
Заан модыг зааж:Намайг тугал байхад энэ мод надтай чацуухан байсан. Би шөргөөдөг байв гэжээ.
Үүнд бич хэлэв Намайг жаахан байхад энэ модон миний тоглож дүүлэх мөчиргүй, надтай адилхан байсан тул сүүдэр нь намайг арай чамай халхалдаг байсан гэв.
Туулай хэлэв намайг бага байхад энэ мод сая үндэслэж байсан тул би үндэснээс нь малтаж иддэг байв гэжээ. Гэтэл тагтаа хэлжээ би энэ модны чинь үрийг зууж байгаад энд унагачихсан юм. Тэгээд энэ мод ургасан билээ гэв.
Ийм болохоор хамгийн ах нь тагтаа, дүү нь туулай, туулайн дүү сармагчин, отгон дүү нь заан болж таарчээ. Дүү нь ахыгаа хүндлэхээр хэлэлцсэн тулд заан сармагчныг хүндэлж нуруун дээрээ гаргав. Сармагчин нь туулайг ахаа гэж мөрөн дээрээ суулгав. Туулай нь тагтааг ахаа гэж дээрээ гаргавал ийн хөгшин модны үр жимсэнд хүрч авч дүү нартаа түгээн өгч өл залгажээ. Туулай бид өнөөдөр өл залгавч маргаашийг сэтгэх учиртай идсэн алимнийхаа үрийг эндээ тарьж ургуулвал энд төд удалгүй алимний төгөл маань төлжин ургаж идэх хоолний зовлон үгүй болно гэв. Бүгд туулайн үгийг дагаж алим жимсний үрээ тарьж асран тойголж эргэн их ойгоо сэргээж дүрвэн одсон ан амьтад ч эргэн цуглажээ. Сармагчингийн сүүл эдгэсэнч, тагтаа нисэж сурсан ч, заан тэнхээжин өндийсөн ч, энэ л явдлаас суралцаж энэ дөрвөн амьтан хүндлэх ба тэтгэх ёс төгс болж эвтэй найртай байснаар жаргалтай болов гэнэ. Хаяа хаяахан заан би жинхнээсээ насаа хэлсэн бол ах нь байж чадах байсан бол уу гэж боддог л юм. Харин туулай түүний түрэмгий зангаар хамгийн түрүүнд дугарах авир дээр дөрөөлж ямар нэгэн арга сийлж чадах байсан байх даа гэж бодон нэг л хариунд хүрдэг ажээ.
Гэж найруулан баяжуулав.
No comments:
Post a Comment